Katip Bartleby - Herman Melvılle
Ciddi bir insanı pasif bir direniş kadar çileden çıkaran başka bir şey yoktur. Bu direnmeyle karşılaşan kişi insanlıktan uzak değilse, direnen ise pasifliğinde zararsız ise, ilki, en iyi zamanda tüm yardımseverliğiyle elinden geleni yapacak, hayal gücünü kullanarak aklıyla çözmesi olanaksız olanı anlamaya çalışacaktı.
Bu sabah gördüklerim beni yazıcının doğuştan ve şifa bulmaz bir hastalığın kurbanı olduğuna inandırmıştı. Gövdesi için yardımda bulunabilirdim, ama ona acı veren gövdesi değildi, ruhundan çekiyordu ve ruhuna ben ulaşamıyordum.
Evet, beni işte bu kurtardi. Merhametin değerlerinden biri de genellikle çok bilge ve sakınımlı bir ilke olarak işlemesidir ve sahibine büyük bir güven verir.
Genellikle, dar görüşlü kafalarla devamlı sürtünme yüce gönüllü kişinin en yerinde kararlılığını bile aşındırır.
'İnsanlar kıskançlık uğruna cinayet işlemişlerdir ve öfke uğruna ve nefret uğruna ve bencillik uğruna ve ruhsal gurur uğruna; ama ben hiçbir insanın yekdiğerini sevme uğruna şeytani bir cinayet işlediğini duymadım.'
Kulağa çok tuhaf gelmekle birlikte insanların kendilerini küçük düşürülmüş hissettikleri anlarda bazen inançlarından şüphe etmeleri duyulmadık birşey değildir. Böyle anlarda insan, kendisine ne kadar olağanüstü gelse de, asıl karşı tarafın düşüncelerinin mantıklı ve de adil olduğunu gizli gizli düşünmeye koyulur. Bundan sonra da, eğer bu olayın geçtiği ortamda konuyla doğrudan alakalı olmayan bir kimse varsa, ondan yardım ister -yardım ister ki kendi haklılığını destekleyen biri olsun.
Sahipsiz mektuplar! Ölü insanları andırmıyor mu bu? Mizacı ve bedbahtlığı yüzünden umutsuzluğa meyilli bir adam düşünün; bu umutsuzluğu, sürekli sahipsiz mektuplarla uğraşıp onları alevlere atmaktan daha çok körükleyecek bir iş olabilir mi? Çaresizlik içinde ölenler için gelen af, umudunu yitirerek ölenler için gelen umut, yaşadığı felaketin yaralarını saramayıp ölenler için iyi haber vardır zarfta. Hayati vazifelerle ölüme koşar bu mektuplar.
İnsanlar kıskançlık uğruna cinayet işlemişlerdir ve öfke uğruna ve nefret uğruna ve bencillik uğruna ve ruhsal gurur uğruna; ama ben hiçbir insanın yekdiğerini sevme uğruna şeytani bir cinayet işlediğini duymadım.
Beklenmedik ve tam anlamıyla akıl almaz bir biçimde gözü korkan bir insanın, en temel inancının bile sarsılması sık görülen bir şeydir.
Hayatımda ilk kez beni ezen, canımı yakan bir melankoli hissediyordum. Daha önce, hoşlanmadım diyemeyeceğim bir hüzün dışında buna benzer bir şey yaşamamıştım. Paylaşılan insanlığın bağı beni şimdi karşı konulmaz biçimde kedere boğuyordu. Kardeşlik melankolisi!
" ...sefalet karanlıkta saklanır ,onun için sanırız ki sefalet yoktur."
Değerlendirmeler (1)
1 Takipçi - 2 Takip
123 Yorum |
Mesaj Gönder
Tevfik Cem Baykara
10.05.2023
10.05.2023
Herman Melville hep başyapıtı Moby Dick (Beyaz Balina) ile tanınır. Katip Bartleby de O'nun bir başka en güzel öykülerinden. Bu kısacık klasik yapıt Amerikan edebiyatının insan doğası ve toplumsal ilişkilerine dair yazılmış en ünlü metinlerinden birisi.